Hét moment waar het meest over wordt gesproken is het raadsberaad van 15 januari. In dit beraad komt het onderwerp Steak ‘m ter tafel. Op dat moment is het de bedoeling dat er in het voormalig horecapand vijftig tot zestig Oekraïense ontheemden komen. De huurprijs van het pand is op dit moment al bepaald, het contract met de eigenaar is getekend. Het plan stuitte in de aanloop naar de vijftiende echter op veel weerstand uit Nieuw-Dijk. Bij een eerste infoavond in het dorp zijn niet alle vragen beantwoord volgens de inwoners. Die eerste infoavond moest burgemeester De Vries wegens ziekte missen. Er werd daarom een tweede infoavond beloofd op 31 januari. Voortijdig zou de raad niet geïnformeerd worden over mogelijke wijzigingen in het plan.
De mogelijke wijzigingen hingen in de lucht. Vanuit meerdere hoeken klonk namelijk de roep om minder vluchtelingen op te vangen in Nieuw-Dijk. Mocht de gemeente die keuze maken, zou dat betekenen dan het huurcontract niet meer uit kan. Simpeler gezegd, er moet dan maandelijks geld bij vanuit de gemeente. De gemeente krijgt namelijk een vergoeding vanuit het rijk per opgevangen Oekraïner. Hoewel de burgemeester in het raadsberaad had aangegeven eerst met de inwoners van Nieuw-Dijk in gesprek te gaan, besloot raadslid voor EenMontferland, John Teunissen, vragen te stellen over de situatie: “Wat is dan precies de insteek van die avond? We moeten er vijftig tot zestig onderbrengen, gaan we dat doen?” De sfeer sloeg om, De Vries verhief zijn stem en begon een verbale aanval op het raadslid: “Ik wil echt vragen aan meneer Teunissen om het nu niet hier over te hebben. Ik wil dit in de openbaarheid zeggen, spreek hier niet over. Ik waarschuw u nu. U weet als geen ander waarom.”
De Vries ging hiermee in op de familiaire band die Teunissen heeft met één van de eigenaren van Steak 'm. De zoon van Teunissen is namelijk onderdeel van NL Capital. Die partij heeft het pand in Nieuw-Dijk gekocht na een smeekbede van de gemeente. De gemeente heeft namelijk tientallen vastgoedondernemers uit Montferland uitgenodigd voor een samenzijn op 4 juli 2023. Enkele ondernemers hebben hieraan gehoor gegeven, waaronder NL Capital. De gemeente zocht een oplossing voor de opvang van Oekraïeners, ze moesten namelijk het aantal mensen onderbrengen dat ze door het rijk is opgedragen.
Meerdere aanwezige vastgoedondernemers hadden in het verleden al interesse getoond in Steak 'm, maar tot een koop kwam het nooit. Totdat de gemeente Montferland een vraag uitzette. De opvang van vluchtelingen is namelijk veel lucratiever dan verhuur van appartementen of een horecazaak. Het bedrag per Oekraïner per maand is namelijk landelijk bepaald. Nu was het ineens wel mogelijk om Steak 'm te kopen. NL Capital was de partij die toesloeg. De gemeente was maar wat blij met de actie. Zo konden ze zestig extra ontheemden opvangen en voldoen aan de opdracht van het Rijk. NL Capital was toen ook al eigenaar van hotel Engelbarts in Zeddam, waar ook Oekraïense ontheemden worden opgevangen.
Terug naar het raadsberaad van januari. Burgemeester De Vries kwam keihard terug naar Teunissen. Omdat een familielid betrokken is bij het geheel, wordt het raadslid door de burgemeester beticht van een integriteitsprobleem. Teunissen werd de mond gesnoerd én beticht van nogal ernstige zaken. Daarop kwam de eenpitter terug: "Als we afspraken maken over geheimhouding blijkt dat ook niet te gaan. Raadsleden hebben namelijk hun geheimhouding geschonden. ‘Geheime informatie stond met koeienletters in de krant.” De Vries schudde zijn hoofd terwijl Teunissen aan het woord was, en zei: “Dat is níet waar. Geen enkel raadslid heeft de geheimhouding geschonden, dat was ik. Anders kregen we namelijk een Woo-verzoek (Wet openbare overheid) van de pers op ons bord. Dat willen we niet. Punt uit.” De geheime informatie waar beide heren op doelen is de huurprijs uit de overeenkomst met de eigenaren van Steak ‘m.
Hier spreekt burgemeester Harry de Vries niet de waarheid.
Er heeft namelijk wél een raadslid de geheimhouding geschonden. Zo'n twee maanden eerder heeft Joost Gerritsen, zelfstandig raadslid voor de partij Daadkracht, de huurprijs in de openbaarheid gebracht. Tijdens het raadsberaad van 16 november is er een onderwerp besproken dat Gerritsen zeer aan het hart gaat. De uitkomst was niet naar zijn tevredenheid en keerde na de vergadering boos en gefrustreerd huiswaarts. Even later postte hij op zijn Facebookpagina onder andere het volgende:
´En dan ook nog allerlei andere zaken tekenen buiten alle bevoegdheden en mandaten
om!
485.000 huur per jaar betalen voor Steakm
En dan ook nog de verbouwing betalen van Steakm
Wat is dit voor democratie
Het is werkelijk ongelofelijk
Wil ik nog onderdeel zijn van deze toneelvereniging ???’
Gerritsen maakte in november dus al de geheime huurprijs bekend. Het bericht heeft overigens maar een paar uur online gestaan. Gerritsen geeft zelf aan nooit begrepen te hebben dat de informatie geheim moet zijn. Hij vindt dat iedereen moet kunnen zien waar het gemeenschapsgeld heengaat.
Zou het dan kunnen dat de burgemeester dit Facebookbericht gemist heeft? Nee. Volgens raadslid Gerritsen is hij namelijk de volgende ochtend opgebeld door een woedende burgemeester. De Vries heeft dus gezien dat de geheimhouding omtrent de huurprijs geschonden is. Toch beweert hij op 15 januari 2024 dat er geen enkel raadslid is die de geheimhouding heeft geschonden. Hij kan, zoals hij aangaf, best zelf de gegevens verstrekt hebben aan de journalist omdat hij bang was voor een Woo-verzoek, maar ze lagen al op straat.
Hier wordt opnieuw een interessant punt benoemd.
Valt informatie als afgesproken huurprijzen tussen de overheid en een bedrijf wel onder de Wet open overheid? Met andere woorden, heeft De Vries deze informatie ten onrechte aan een journalist verstrekt omdat hij hem via de Woo wellicht niet had hoeven geven? Artikel 5.1 in de Wet open overheid gaat over uitzonderingen op het openbaar moeten maken van informatie. Eén van die uitzonderingsgronden die in dat artikel staat bepaalt dat het openbaar maken van informatie ook achterwege blijft als dat het goed functioneren van de Staat, andere publiekrechtelijke lichamen of bestuursorganen in de weg staat. Hoewel elk geval anders is, en elke situatie anders geïnterpreteerd kan worden, hebben dergelijke situaties als in Montferland zich al wel voorgedaan.
Op 4 augustus 2021 heeft de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in een uitspraak namelijk gezegd: ‘De economische en financiële belangen kunnen betrekking hebben op de onderhandelingspositie van een bestuursorgaan. Een beroep op deze weigeringsgrond kan in elk geval worden gedaan voor de duur van het onderhandelingsproces. Daarnaast kan onder omstandigheden ook de onderhandelingspositie van het bestuursorgaan in de toekomst een reden zijn om deze uitzonderingsgrond van toepassing te achten.’
Iets verderop wordt de desbetreffende afdeling nog iets specifieker over documenten die inhoud bevatten over zaken als ‘aantal gedetacheerden’ en ‘huurprijzen’: ‘De rechtbank heeft terecht geoordeeld dat aannemelijk is dat kennisneming van deze documenten zodanig inzicht kan verschaffen in de bij de onderhandelingen ingenomen posities, dat derden in toekomstige gevallen hun positie daarop kunnen afstemmen, waardoor de economische en de financiële belangen van de gemeente geschaad kunnen worden.’ Als je deze lijn doortrekt betekent het dus dat de desbetreffende journalist de huurprijs niet via een Woo-verzoek in bezit had kunnen krijgen. Het is openbaar wat de vergoeding per opgevangen Oekraïner is, maar dat hoeft natuurlijk nog niet te betekenen dat een pandeigenaar de volle pond vraagt.
Op de inwonersbijeenkomst van 31 januari wordt duidelijk dat er geen zestig, maar dertig Oekraïners in Steak 'm komen. De huurprijs blijft gelijk, dat is de prijs voor zestig ontheemden.
Onverwachte excuses
Tijdens de raadsvergadering van 14 maart maakt burgemeester Harry de Vries ineens een heel aantal excuses. Aan verschillende (oud-)raadsleden en wethouders. Eén van de mensen die een excuus kregen was John Teunissen. Na dit onverwachte excuus van de burgemeester was de maat vol voor hem. De Vries had achter de schermen namelijk al een brief liggen van de advocaat van Teunissen met een uitnodiging voor een gesprek. Ook vraagt hij in de brief om excuses in een openbare vergadering, maar dan wel in de vorm van een tekst die wederzijds is goedgekeurd. Het excuus op 14 maart kwam onverwacht en was dus niet met wederzijdse instemming. Teunissen werd, samen met de anderen die excuus kregen, voor het blok gezet.
De brief van Teunissens advocaat werd vijftien dagen later beantwoord door de burgemeester. Niet met een antwoord op de uitnodiging, maar met een korte beantwoording op de vragen van Teunissen en zijn advocaat. Ook deze reactie is tegen het zere been van Teunissen: “Blijkbaar heeft de burgemeester in een andere film gezeten dan ik. Het is het verhaal van de ontkenning.” Daarbij vindt het raadslid dat er een groot gedeelte van de vragen onbeantwoord is gebleven: “Hij haalt ‘zijn krentjes uit de pap’ van onze brief, de rest laat hij liggen.”
Het feit dat Teunissen beticht is van het hebben van een integriteitskwestie én hem de mond is gesnoerd zit het raadslid dus nog altijd niet lekker. In die korte brief aan het raadslid zegt de burgemeester: ‘Later in het raadsberaad heb ik, als burgemeester, aangegeven dat ik met het raadslid de heer Teunissen niet spreek over de gegevens van Steak'm in Nieuw-Dijk omdat een familielid van hem hierbij is betrokken. Ik heb daarbij gezegd dat het een integriteitsprobleem is dat het raadslid de heer Teunissen op tafel legt. Dit had ik, achteraf bezien, niet zo moeten formuleren. Ik had, als portefeuillehouder, op de vragen van het raadslid de heer Teunissen moeten herhalen dat ik eerst op 31 januari met de inwoners van Nieuw-Dijk o.a. over aantallen Oekraïense ontheemden wilde spreken.’
Opvallend in het antwoord van burgemeester De Vries is dat hij wéér ontkent dat er een raadslid de geheimhouding heeft gebroken. Nu staat het zwart op wit.
‘Op de opmerking van het raadslid de heer Teunissen over het schenden van de geheimhouding door een collega-raadslid, heb ik gereageerd door te zeggen dat geen enkel raadslid de geheimhouding heeft geschonden. Ikzelf had namelijk informatie verstrekt in antwoord op vragen van een journalist. Dat heb ik gedaan omdat de betreffende journalist aankondigde dat, als ik hem de gevraagde informatie niet wilde verstrekken over de door de gemeente gesloten huurovereenkomst van voormalig restaurant Steak'm te Nieuw-Dijk, hij een Woo-verzoek zou indienen. Dit vond ik niet wenselijk, vandaar dat ik de gevraagde informatie heb verstrekt. Mijn antwoord aan het raadslid de heer Teunissen was misschien een beetje "kort door de bocht" (niet helemaal volledig), maar het was wel de realiteit van dat moment’, aldus de burgemeester in zijn brief.
Burgemeester reageert
De prangende vraag is natuurlijk hoe burgemeester De Vries kijkt naar het verloop van de zaak Steak 'm. Een belafspraak is snel gemaakt, de gemeente wil graag wel vooraf de aantijgingen jegens hem ontvangen. In de middag dat het telefoongesprek plaats zou vinden komt er ineens een mail binnen. Het gesprek gaat niet door en de burgemeester komt met het volgende statement:
‘Ter voorkoming van ieder misverstand bij de weergave van mijn reactie geef ik deze per mail.
De aantijgingen vormen grotendeels de inhoud van een klacht van een inwoner uit Nieuw Dijk aan mijn adres. De behandeling van deze klacht is in handen van de 1e loco burgemeester en zelf heb ik de Commissaris van de Koning hierover geïnformeerd. Er is een onafhankelijk onderzoek ingesteld door een extern bureau en het lijkt mij uit het oogpunt van zorgvuldigheid correct dat ik gedurende het onderzoek zelf geen uitspraken doe. Ik wacht de uitkomsten van het onderzoek af en heb derhalve verder geen commentaar op de vragen.
T.a.v. de communicatie met de inwoners van Nieuw Dijk heb ik al eerder (in laatste maanden 2023 en tijdens de inwonersbijeenkomst op 31 januari 2024) mijn excuses aangeboden voor de gang van zaken.
T.a.v. de andere vragen heb ik geen commentaar.’
Burgemeester Harry de Vries wacht dus het onderzoek af. Duidelijk is wel dat hij meermaals heeft gelogen over het feit dat een raadslid zijn geheimhoudingsplicht niet zou hebben gebroken.
