Gisteren, op woensdag 11 december vond in de Duitse grensstad Kleef een referendum plaats over het natuurgebied Reichswald. Het ging om de vraag of het Reichswald, dat doorloopt tot in Berg en Dal en Groesbeek, als beschermd natuurgebied moet worden aangemerkt. De bevolking greep dit referendum aan als mogelijkheid om democratisch te bepalen of de geplande hoge windturbines wenselijk zijn in het gebied. Voor veel Duitsers is dit referendum het laatste middel om hun uitzicht en natuur te beschermen.
Ook Nederlanders aan de andere kant van de grens vrezen een verpest uitzicht en willen de natuur beschermen. Hoewel zij formeel weinig kunnen doen, proberen ze samen met de Duitse bewoners de druk op de deelstaat Noordrijn-Westfalen op te voeren. De uitkomst bepaalt of de deelstaatregering het Reichswald tot nationaal park verklaart, maar de uitslag van een referendum is niet altijd bindend. De uitkomst wordt tegen het weekend verwacht.
In de gemeenten Südlohn, Rhede en Vreden is het stadium voor een referendum al voorbij. “Südlohn heeft gisteren vergunningen afgegeven voor negen windturbines van 250 meter hoog,” zegt Karin Pierik van de (dorpsbelangen) Werkgroep Ratum-Kotten. “De gemeenteraad van Südlohn kon dit niet voorkomen. Hoewel de raad aan onze zijde stond, moest zij onder druk van het district Münster en Düsseldorf (deelstaat NRW) de aanvragen goedkeuren. Anders zouden er hoge schadeclaims van investeerders volgen.”
Juridische strijd en Europese verdragen
Nu is het aan Kreis Borken om de plannen volgens de Europese verdragen van Espoo en Aarhus te melden aan de Nederlandse autoriteiten. Vanaf 1 januari kunnen Nederlanders hun zienswijzen indienen, maar volgens het Duitse recht is daar een advocaat voor nodig. De provincie Gelderland, gemeente Winterswijk en milieuorganisatie Natuur en Milieu zullen dit ook doen. “We proberen hiermee de zogenoemde ‘Plannung’ op de eerste plaats te vertragen tot minstens 1 mei. Dan treedt het nieuwe regionale plan van Münster in werking, waarin strengere milieuregels staan waaraan gemeenten zich moeten houden,” aldus Pierik. Op dat Regional Plann is aansluiting van de Nederlandse planvorming ook beter mogelijk. Düsseldorf bereidt daarentegen nog geen regionaal plan voor.
Grensoverschrijdende regelgeving
Een juridische strijd is niet de enige manier om windturbines uit natuurgebieden te weren. Ook het feit dat het Duitse recht effect heeft over de grens speelt een rol. “Als er aan Duitse kant van de grens een windturbine wordt gebouwd, mogen wij aan Nederlandse kant binnen een straal van 500 meter niet meer bouwen,” legt Pierik uit.
Demonstraties en diplomatieke bemoeienis
Vandaag demonstreren Duitse en Nederlandse grensbewoners in Düsseldorf. Tegelijkertijd komen in Kleef parlementariërs uit Brussel, Berlijn en Den Haag bijeen om de windmolenproblematiek in het grensgebied te bespreken. Ook politici uit grensgemeenten en de Euregio’s zijn daarbij aanwezig.
De Nederlandse ambassade in Berlijn bemoeit zich inmiddels met de kwestie en fungeert als bemiddelaar tussen Nederlandse ministeries en hun Duitse collega’s. “We kwamen op het idee om de ambassade te benaderen na een uitzending van Nieuwsuur,” vertelt Pierik. De Werkgroep Ratum-Kotten en Winterswijk ergerden zich aan de trage houding van BBB-minister Mona Keijzer van Ruimtelijke Ordening, die nog weinig haast lijkt te maken met overleg met de ministeries in Berlijn. “We hebben er inmiddels een dagtaak aan, maar we blijven op alle niveaus druk uitvoeren op de overheden.”
